بیست و دوم آوریل مصادف با دوم اردیبهشت روز جهانی زمین پاک است. مبنای انتخاب چنین مناسبتی بر این است که حداقل یک روز هم که شده کره زمین کمی توجهها را به سوی خود جلب کند و آغاز راهی باشد تا از زندگی میلیونها کودک جلوگیری شود. داستان نامگذاری این روز بدین شرح است که در سال 1969، جان مک مونل فرزند یک مبلغ دینی مستقل و علاقمند به عرصه دین، علم و صلح، ایده برگزاری یک روز جهانی به نام روز زمین پاک را در همایش یونسکو درباره محیط زیست مطرح کرد و در همان سال پرچـم زمیـن پـاک را طراحـی کـرد. یوتانـت دبیـر کـل سازمان ملل (1962- 1971) از ایده مک کونل استقبال کرد و این روز به روزی جهانی در تقویمهای سراسر دنیا تبدیل شد. سالها از انتخاب روز زمین میگذرد اما امروز همه میدانیم وضعیت محیط زیست نه تنها بهتر نشده است، بلکه به سمت نابودی پیش میرود. در این میان تغییرات اقلیمی از همه بیشتر روی کودکان و سلامت آنها تأثیر میگذارد. کودکانی که نقشی در این ویرانی ندارند و صرفاً قربانی سود، تجارت، مصرفگرایی، استفاده نادرست از منابع طبیعی و عدم آموزش صحیح از سوی دولتها هستند.
در تاریخ 15 فروردین سال جاری آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل، گزارش بسیار مهمی را درباره گرمایش کره زمین ارائه داد، او هشدار خطرناکی داد اما نمیدانم به آن توجهی میشود یا خیر. او گفت با ادامه چنین شرایطی دنیا به سمت 2/3 سانتیگراد افزایش دما تا پایان قرن حرکت میکند. این یعنی با تغییرات اقلیمی گستردهای مواجه خواهیم شد. او همچنین بر این نکته تأکید کرده است که تنها سه سال برای جلوگیری از چنین فاجعهای فرصت باقیست.
یونیسف در گزارشی در گذشته گفته بود بیش از هرکس نوک پیکان آسیبهای تغییرات اقلیمی متوجه کودکان است. نزدیک به یک میلیارد کودک به خاطر تغییرات اقلیمی در معرض بیماری، فقر و حتی مرگ قرار دارند. نزدیک به 200 کودک نیز در آفریقا زندگی میکنند که دائماً در معرض خشکسالی هستند. هزاران کودک دیگر سالانه در معرض بلایای به اصطلاح طبیعی هستند. تقریباً هر کودک روی زمین حداقل در معرض یکی از این مخاطرات اقلیمی و محیطی قرار دارد، در حقیقت کودکانی که در سن رشد و آموزش هستند باید در دنیای خطرناک و آیندهای مبهم بزرگ شوند که همین مسئله پیامدهای خطرناک اجتماعی را به همراه دارد. با تغییرات اقلیمی زندگی همه کودکان بویژه آنها که در مناطق فقیر زندگی میکنند بسیار سختتر خواهد شد. این بحرانها سلامت کودکان را بیش از هرچیز نشانه میگیرد و در حقیقت در صورت زنده ماندن، حیات آنها در بزرگسالی دچار بحرانهای بزرگتر میشود.
آرزو دهقانی، دانشجوی دکتری گروه سلامت در بلایا و فوریتهای دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در نشست “ترویج علم با رویکرد شناخت سرزمین ایران در حوزه اقلیم” در سال 98 گفته بود بیشترین بیماریهایی که کودکان بر اثر تغییرات اقلیمی به آنها مبتلا میشوند، اسهال، بیماریها، تنفسی، مالاریا و بیماریهای عفونی در زمان تولد نوزاد است. به عنوان مثال آسم و آلرژی کودکان در فصول گرم و طولانی بویژه در مناطقی که آتشسوزیهای وسیع روی میدهد، به دلیل وجود خاکستر، آنها را دچار عوارض ریوی سختتری خواهد کرد.
او همچنین اظهار داشته است که ۴۵ درصد از فوتهای زیر پنج سال به علت سوءتغذیه هستند و سطوح بالای دیاکسیدکربن در هوا باعث میشود روی، پروتئین و آهن موجود در مواد غذایی کاهش پیدا کند. دانشمندان معتقد هستند در صورتی که در همین قرن اقدامی برای جلوگیری از گرمایش زمین صورت نگیرد 550 گونه از بین خواهند رفت.
در پایان به مناسبت این روز جهانی چند راهحل برای محافظت از محیط زیست ارائه میشود:
1- خدافظی با پلاستیک
2- استفاده کمتر از خودرو و ترویج دوچرخه سواری
3- بازیافت همهچیز
4- دوری از مصرفگرایی
5- کاهش مصرف انرژی