انجمنها و شهروندان در برابر کودک آزاری چه وظیفهایی دارند؟
کودکی ۱۷ ماهه با آن جثهی نحیفش، از طرف پدر مورد آزار جنسی قرار گرفت و جانش را از دست داد، خبر کوتاه، اما دلخراشی که دل هر شنوندهایی را به درد میآورد. در این بین سازمانهای مردم نهاد، انجمنها و شهروندان چه نقشی میتوانند ایفا کنند؟
مردی که با وجود بحرانهای روحی حل نشده، پدر ۵ فرزند است و این نشان از نیاز جامعه برای غربالگری روانی در بزرگسالان و افرادی که قصد فرزند آوری دارند را نمایان میکند و وزارت بهداشت و بهزیستی به عنوان متولیان امر در نظارت اجتماعی و سلامت جسم و روان باید بر این موضوع توجه ویژه داشته باشند و همچنین طبق قانون در چنین شرایطی هر شهروند در صورت اطلاع وظیفهایی دارد که رضا مشتاقی فعال حقوق کودک، در این باره میگوید: «در این شرایط طبق ماده ۶۶ قانون اساسی، انجمنهای مردم نهاد حق دارند در صورت مطلع شدن، جرم را به مراجع حقوقی اطلاع دهند تا مجرم تحت تعقیب قرار بگیرد و حتی قانونگذار برای شهروندان تکلیف تعیین کرده تا از کودک دفاع کند و با توجه به مادهی ۱۷ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان آمده که از نظر حقوقی ما تکلیف داریم علاوه بر اختیارمان برای گزارش دادن به اطلاع مقامات قضایی برای پیگیری موضوع، در شرایطی خودمان برای دفاع از کودک اقدام کنیم.»
در برابر اطلاع از کودک آزاری انجمنها و شهروندان چه وظیفهای دارند؟
رضا مشتاقی حقوق دان و فعال حقوف کودکان، در برنامهی کلاب هاوس، با موضوع نحوهی ارتباط با کودک آزار دیده و مقابله با آزار، میگوید: «بخش زیادی از این موضوع آمیخته است با بخش مددکاری، چون تا وقتی شما با کودک و خانواده ارتباط نداشته باشید، آزار را کشف نکنید و متوجه نشوید که یک کودک تحت برخی آزارها قرار دارد قاعدتاً اقدام حقوقی هم نمیتوانید انجام دهید.»
او ادامه میدهد: ما هم در جمعیت امام علی با استفاده از حضوری که در این مناطق داشتیم و به بهانههای مختلف مثل پیگیری موارد بهداشتی، تحصیلی، مددکاری یا ورزشی که داشتیم در حین آن کشف میکردیم بچهها تحت چه آزارها و مشکلاتی قرار دارند.»
مشتاقی میگوید: «حتی در یک محله آزارگری بود که به شکل مستقیم بچههایی که تحت پوشش جمعیت بودند را آزار نمیداد، اما در محل شناخته شده بود و برای بچههای دیگر مشکل ایجاد میکرد و، چون ما با دیگر ارتباط داشتیم به این ترتیب ما از موضوع اطلاع پیدا کردیم.»
وی با اشاره به تفاوت در نحوهی برخورد با این کودکان در شرایط مختلف منطقهایی میگوید: «در نظر بگیرید کودکی که در یک منطقه برخوردار مورد آزار قرار بگیرد، آگاهی و توانمندی این خانواده را با کودکی که در طبقهی متوسط یا یک مقدار پایین قرار دارد در نظر بگیرید که اگر نخواهند از خدمات پولی استفاده کنند، میتوانند از یک وکیل و روانشناس که برای پول کار نمیکند مثل کلینیک شهید بهشتی یا انجمن حامی استفاده کنند، اما باز در یک سطح پایینتر معمولا خانواده چنین آگاهی و توانی را ندارد تا با بخش توانمند جامعه در ارتباط باشد که چنین خدماتی را دریافت کند.»
این فعال حقوق کودک میگوید: «اما در این شرایط طبق ماده ۶۶ قانون اساسی، انجمنهای مردم نهاد حق دارند در صورت مطلع شدن، جرم را به مراجع حقوقی اطلاع دهند تا مجرم تحت تعقیب قرار بگیرد و یا از دیگر ساز و کارهای اعلام جرم استفاده کنند و الان طبق قانون حمایت از حقوق کودک و نوجوان مصوبهی سال ۹۹ هر شهروندی که از تحت آزار قرار گرفتن یک کودک اطلاع داشته باشد و یا کودک در وضعیت مخاطره آمیز باشد، مثلا کودکی که ترک تحصیل کرده یا والدینش اعتیاد شدید دارند مطلع باشد، طبق قانون تکلیف دارد تا به مراکز ذیربط مثل اورژانس اجتماعی، انتظامی و قضایی اطلاع دهد.»
وی در پایان ادامه میدهد: «حتی اگر کودک در آستانهی بزه دیدگی است و چیزی نمانده تا قربانی شود، قانونگذار برای شهروندان تکلیف تعیین کرده تا از کوک دفاع کند و با توجه به مادهی ۱۷ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان آمده که از نظر حقوقی ما تکلیف داریم علاوه بر اختیارمان برای گزارش دادن به اطلاع مقامات قضایی برای پیگیری موضوع، در شرایطی خودمان برای دفاع از کودک اقدام کنیم.»
نویسنده: نسترن فرخه
منبع: دیدار نیوز
