🔻تاریخچه روز جهانی آموزگار و شعار سال ۲۰۲۳ این روز
✍️ #محمدرضا_نیک_نژاد
۵ اکتبر روز جهانی آموزگار است که در تقویم ایرانی برابر ۱۳ و گاه ۱۴ مهر می‌شود. در سال ۱۹۴۷ نماینده چین در نخستین نشست جهانی یونسکو با ارائه سیاهه‌ای از امتیازات برای معلمان، پیش‌نویسی را مطرح و خواستار فراهم شدن شرایط بهتر مادی و معنوی برای معلمان شد. از دل این پیش‌نویس در سال‌های بعد سفارش‌نامه‌ای در سیزده فصل و ۱۴۶ بند بیرون آمد که سازمان جهانی یونسکو با همکاری سازمان جهانی کار، برای دفاع از حقوق معلمان جهان ارائه داد. ۵ اکتبر ۱۹۶۶ در شهر ژنو این سفارش‌نامه در نشست مجمع عمومی به تصویب رسید. در سال ۱۹۹۴ در چهل‌وچهارمین نشست وزیران آموزش‌وپرورش کشورها و به پیشنهاد رئیس وقت یونسکو، روز تصویب این سفارش‌نامه به‌عنوان روز جهانی معلم به رای گذاشته شده و به تصویب نمایندگان کشورهای جهان، از جمله ایران رسید. از آن زمان یونسکو هر سال در روز ۵ اکتبر با برگزاری مراسم گوناگون، تهیه پوستر و طرح شعارهایی، مقام آموزگار را گرامی می‌دارد. از دیگر سو یونسکو با همکاری سازمان جهانی کار هر سال تِم یا موضوعی شعارگونه برای روز جهانی آموزگار تعیین می‌کند. این تِم پس از ماه‌ها گفت‌و‌گو و بررسی و با توجه به مهم‌ترین موضوعات جهانی آموزش در یک سال پیش‌رو مشخص و تبلیغ می‌شود.
اما تم یا شعار امسال روز جهانی معلم «معلمانی که برای آموزش کارآمد نیاز داریم؛ چاره‌جویی جهانی برای رویارویی با کمبود معلم» است. همچنان که از تم یا شعار دریافت می‌شود موضوع روز جهانی معلم امسال کمبود معلم و راه‌های وارونه کردن روند کاهش معلمان در جهان است. ایران نیز در دهه‌ی گذشته و با اجرای سیاست‌های تعدیل نیرو در راستای صرفه‌جویی در دولت‌های گوناگون دچار کمبود شدید معلم شده است به گونه‌ای که شوربختانه در هفته‌های گذشته به بحرانی دامن‌گیر بدل شده‌است. در شرایطی به پیشواز روزجهانی معلم می‌رویم که بنابر خبرها در مهر امسال ۲۴ هزار کلاس معلم ندارند. هفته‌های گذشته دولت و آموزش و پرورش مجوز ساعت‌های اضافه تدریس بازنشستگان را از ۱۵ ساعت به ۲۴ ساعت افزایش داد. در همین راستا، بر خلاف روند جهانی کاهش فشار برمعلمان و آسان‌تر کردن شرایط کاری آنان، مرکز پژوهش‌های مجلس پیشنهاد افزایش سقف کاری موظف معلمان از ۲۴ به ۳۰ ساعت را می‌دهد و در برنامه هفتم تراکم دانش آموزان تا ۴۰ نفر و افزایش سن بازنشستگی از ۳۰ به ۳۵ و تا سقف ۶۵ پیشنهاد می‌شود! با نگاهی به برنامه‌های سازمان‌های بین المللی در روز جهانی معلم می‌بینیم شوربختانه دستگاه‌های نظارتی و اجرایی کشور شیپور را از ته گشادش می دمند و همچنان به پیمودن راه‌های خطای گذشته پافشاری می‌کنند.
در پایان و با گرامی‌داشت این روز، بخش‌هایی از بیانیه مفهومی یونسکو درباره شعار روز جهانی معلم را باهم می‌خوانیم.
«داده‌های جهانی تایید می‌کنند که در بسیاری از کشورها، معلمی دیگر برای نسل‌های جوان و بسیاری از معلمان کنونی حرفه‌ای جذاب نیست. با وجود این که اغلب معلمان حرفه‌ی خود را با اشتیاق پذیرفته‌اند، بسیاری از آنان بخاطر بدتر شدن شرایط کاری و افزایش خواسته‌هایی که از سوی مدیران، خانواده‌ها و دانش‌آموزان مطرح می‌شود، این حرفه را ترک می‌کنند. یکی از دلیل‌های ترک این حرفه به رسمیت شناخته نشدن این حرفه و عدم احترام به آن است؛ این موضوع در بسیاری از کشورها با توجه به میزان پرداختی در ازای تخصص‌شان تایید شده‌است. روز جهانی معلم امسال که در ۵ اکتبر/ ۱۳ مهر جشن گرفته می‌شود، بر شعار وارونه کردن روندِ کاهش معلم از راه بهبود جذابیت حرفه‌ی آنان تمرکز خواهد داشت. جشن‌ها بر معنادار بودن این حرفه و ضرورت جذب و حفظ معلمان دارای شرایط در این شغل تمرکز خواهد داشت. یونسکو بر ضرورت دوگانه‌ی جذب جوانان به برنامه‌های آموزشی این حرفه و الزامات جذاب ساختن معلمی برای کسانی که مشغول این کار هستند، در راستای جلوگیری از فرسودگی معلمان پافشاری می‌کند. از دیدگاه یادگیری در همه عمر، این بزرگداشت‌ها، حرفه معلمی را در سطح‌های گوناگونِ فرآیند آموزش، فضاهای آموزشی و شیوه‌های گوناگون یادگیری پوشش می‌دهد.»
