کودک در آیینه قانون ۳
«بررسی تطبيقی حق بر آموزش در كنوانسيون حقوق كودك و مقررات داخلی»
✅ ماده ی ۲۸ کنوانسیون حقوق کودک، حق آموزش را به رسمیت شناخته و ماده ۲۹ آن، اهداف آموزش و پرورش را متذکر شده است. حق بر آموزش، تنها به معنای دسترسی به آموزش نیست، بلکه باید اهداف آموزش هم در این حین حاصل شود. در نگاهی کلی به کنوانسیون حقوق کودک می توان یک قدم پا را فراتر نهاد، بدین معنا که دراجرای حق آموزش، دیگر مواد کنوانسیون نیز می بایست مد نظر قرار گیرند:
✅ ماده ی ۴ که به اجرای حقوق مندرج در کنوانسیون، اعم از حق آموزش مربوط است. همچنین، ماده ۲(اصل عدم تبعیض)، ماده ۳ در نظر گرفتن مصالح عالیه کودک)، ماده ۶(حق حیات، بقا و رشد)، ماده ۱۲(حق ابراز آزادانه ی عقاید کودک). این حقوق به عنوان اصول کلی کنوانسیون حقوق کودک نامبرده می شوند و باید همگی در اجرای حق بر آموزش مورد توجه قرار گیرند. از اینرو، اصل در نظر گرفتن مصالح عالیه کودک باید در همه عملکردهای مربوط به کودکان اعمال گردد و این مساله نیازمند تدابیر مناسب برای حمایت از حقوقشان، توسعه، بقا، رشد، حمایت و همکاری والدین و دیگر کسانی که مسئولیت اعمال حقوق کودک را بر عهده دارند می باشد.
✅ جايگاه حق بر آموزش در حقوق اسلام و ایران چگونه قابل ارزیابی است؟
نظام جمهوری اسلامی ایران از نظر مبنای عقیدتی مبتنی بر دین مبین اسلام می باشد. فراهم آوردن زمینه تربیت مناسب و آموزش، از جمله حقوقی است که آیین اسلام برای کودکان در نظر گرفته است. مطابق آیات قرآن و روایات معصومین
یکی از تکالیف بزرگ والدین نسبت به فرزند این است که آنان را به تحصیل علم و شغل مناسب وادار نمایند و در تربیت آنها کوشا باشند.
✅ در قانون مدنی ایران، برای تربیت حدودی معین نشده است لیکن با توجه به ماده ۱۱۷۸ قانون مدنی تربیت باید طوری باشد که طفل مهمل نماند و تکلیف ابوین در این زمینه محدود به توانایی مالی و فکری آنان است. اما در مقررات تعلیمات اجباری و قوانین کار، حدود تربیت و محدوده تعلیمات تا حدودی مشخص گشته است. بر طبق مقررات آموزش و پرورش عمومی و مجانی مقرر شده است که هر طفلی باید سواد بیاموزد و ابوین حق ندارند اطفال و نوجوانان را از نعمت سواد آموزی و خواندن و نوشتن و فراگیری علوم و فنون محروم کنند و هم چنین حق ندارند اطفال را تا سنین معینی به کار بگمارند و از آنان به عنوان کارگر و حتی کارآموز استفاده کنند.
✅ در اصل سی ام قانون اساسی نیز مقرر گردیده است، دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سر حد خودکفایی کشور به طور رایگان، گسترش دهد.
«مرتضی شجاعی، از نیروهای فعال انجمن پویش»
