زنان کارگر همچنان قربانی ویروس کرونا هستند
بخش زیادی از کارگران بعد از شیوع ویروس کویید 19 از کار بیکار شدند که تعداد زیادی از آن، زنان شاغل بودند، طبق آمار در آخرین فصل سال 98 حدود 145 هزار زن به نسبت فصل مشابه سال قبل آن بیکار شدند. البته جدای این ارقام رسمی، کارگران غیر رسمی بسیاری در کارگاه‌ها و مراکز غیر رسمی مشغول به کار هستند که در هیچ آماری گنجانده نمی‌شوند. حتی به باور بسیاری از کارشناسان اقتصاد عواقب اقتصادی ویروس کرونا بر کسب و کار، بسیاری از کارگران رسمی را به سمت بازارهای غیر رسمی سوق خواهد داد و این روند در شرایط پسا کرونا شدت خواهد داشت.
طبق بررسی‌های انجمن دوستداران کودک پویش، در مناطق حاشیه‌ای شهرری تعداد زیادی از زنان کارگر، علل خصوص زنان اتباع در بازارهای غیر رسمی مشغول به کار هستند که با کم‌ترین دست مزدها که حتی به سقف یک میلیون تومان هم نمی‌رسد، بدون بیمه مشغول به کار هستند و با شیوع کرونا بخشی از این کارگران از کار بیکار شدند.
قابل ذکر است که پناهندگان کشور به دلیل نداشتن اوراق هویتی فاقد بیمه هستند و این یکی از دلایل نبود امنیت شغلی برای آنها محسوب می‌شود، کما اینکه در 12 فروردین چهار نهاد بین‌المللی (کمیساریای عالی سازمان ملل متحدبرای پناهندگان، سازمان جهانی بهداشت، سازمان بین‌المللی مهاجرت و کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد) در بیانه‌ای نسبت به وضعیت پناهنجویان، مهاجران و آوارگان جهان در همه‌گیری ویروس کرونا هشدار داده بودند تا دولت‌ها برای حفاظت از جان آنها تلاش کنند.
انجمن پویش روایت جزئی از شرایط دو نفر از زنان افغان ساکن در اشرف آباد، یکی از محلات حاشیه‌ای در تهران را شرح می‌دهد.
کرونا مادر سرپرست خانواده را بیکار کرد
او لهجه‌ی غلیظ فارسی دری دارد، گاهی صدای آهنگینش بین صحبت‌ها اوج می‌گیرد و گاه آرام و آهسته. رعنا؛ زن افغان که از وقتی مادر می‌شود اعتیاد همسرش آن‌قدر این رابطه را به بن‌بست می‌رساند که در همان ایام جوانی عزمش را برای جدایی جزم می‌کند و تمام این سال‌ها به سختی تنها دخترش را به دندان می‌گیرد و بزرگش می‌کند. حالا وقتی از دخترش حرف می‌زند با لبخند رضایت‌بخش می‌گوید کلاس چهارم دبستان است. در این ماه‌های آخر هر روز 8 صبح تا 6 بعد از ظهر به ازای 500 هزارتومان و برای چرخاندن چرخ خانه در کارگاه خیاطی اطراف محمود آباد کار می‌کرده، اما با شیوع ویروس کویید 19 از کار بیکار می‌شود و همان چندرغاز پولی که تنها درآمد این زن بوده هم تمام می‌شود. حالا جز پیگیری برای کار از این کارگاه به کارگاه دیگر چاره‌ای ندارد. رعنا با همان صدای حزین و آهنگینش از مشکلات کار بعد از شیوع کرونا می‌گوید:” توی کارگاه مانتودوزی کار می‌کردم که ماجرای ویروس کرونا پیش اومد، چون پارچه کم شده بود و کاسبی کارگاه به مشکل برخورده بود شروع به تولید ماسک کردن. اما بعد از چند روز یعنی قبل از ماه رمضون به من گفتن حالا تولید کم شده و نیاز به کارگر زیادی نداریم. اخراجم کردن، من بیکار شدم و هنوزم کار پیدا نکردم… البته زنای اطرافم همه یه مدت بخاطر کرونا بیکار شدن اما الان بعضیاشون دوباره سرکار برگشتن ولی بعضیای دیگه مثل من بیکارن.«
رعنا بعد از خنده‌ای کوتاه از شرایط این روزهای زندگی‌اش می‌گوید:” دخترم کلاس چهارم دبستان درس می‌خونه، همین یه بچه رو دارم که اونم حالا کمکم کار می‌کنه، خیلی دنبال کار می‌گردم اما کار نیس، حتی به چند تا کارگاه خیاطی رفتم ولی گفتن کار ما راه نیوفتاده، اگر کاری داشتیم بهتون خبر می‌دیم که تا الان خبری ندادن. چون افغان هستیم و نمی‌تونیم بیمه بشیم… اگر مریض بشیم باید بدون دفترچه خرج دکتر بدیم که هزینه‌ش خیلی زیاد می‌شه، امیدوارم خیلی زود کار پیدا بشه.»
درآمد رعنا به روزی 5 هزار تومان رسیده است
محبوبه یکی دیگر از مادرهای این منطقه است که در ازای کار زیاد مبلغ کمی را دریافت می‌کند، طبق گفته‌های خودش اگر در طول روز خوب کار کند فقط پنچ هزارتومان دریافت می‌کند و در مورد شرایط کارش با خنده می‌گوید:” اوضاع خیلی خرابه خانم جان، اگه خیلی خوب کار کنیم روزی 5 هزارتومن گیرمون می‌آد، بعد از کرونا که بیکار شدم و لواشک می‌زنم… هر 30 تا لواشک 500 تومن می‌شه، کار خیلی سختیه. یه مردی از تهران می‌آد این لواشکا رو ازم می‌گیره و می‌بره. آخه روزی پنچ تومن هم پوله؟ از وقتی کرونا شروع شده من شروع به لواشک زدن کردم… چون قبل از این کرونا سوادآموزی می‌رفتم و همون‌جا گل‌دوزی و عروسک‌دوزی می‌کردم… از درامدشم راضی بودم، اما الان کار و کاسبی خوب نیس. البته شوهرمم کار می‌کنه، یعنی کارگره! اما اونم بعد از کرونا کارش کم شده و هر چی سرخیابون وامیسته برای کارگری خبری نیس، ما 5 تا بچه قد و نیم‌قد داریم که از سه تا شونزده سال سن دارن. شوهرم قبل‌تر از 8 صبح تا 5 بعد از ظهر می‌رفت سر کار و 100 هزارتومن درآمدش بود، اما الان دست خالی برمی‌گرده خونه و مجبوریم با هم لواشک درست کنیم. دور و برم خانم‌‌هایی که بیکار شدن خیلی بیشترن، هرچند وضعیت کار توی این ماه اخیر خیلی بهتر از دو ماه قبله، چون اون روزای اول اصلا هیچ کاری نمی‌شد کرد… ولی تو این اوضاع و احوال کرایه خونه‌ی ما اضافه شده.
باید ماهی 400 کرایه می‌دادیم اما الان حدود یک میلیون شده که نمی‌تونیم پرداخت کنیم. دیشب رفتیم پیش صاحب خونه تا یکم تخفیف بگیریم اما گفت مهلتمون تموم شده، گفت اگه می‌خوایین 15 میلیون بدین و همین جا بشینید ولی آخه ما 15 میلیون از کجا بیاریم؟ و اصلا نمی‌دونیم تو این وضع باید چیکار کنیم.»
این بخشی از روایت زنان کارگر در کشور است که ویروس کرونا باعث تشدید فشارهای اقتصادی آنها شده، بیشتر کارگرانی که در حاشیه‌ی شهرری کار می‌کنند افراد اتباعی هستند که به دلیل نداشتن اوراق هویتی در کشور مورد سواستفاده‌ی کارفرماها قرار می‌گیرند و هیچگونه حمایت قانونی هم شامل حالشان نخواهد شد، در این شرایط که ویروس کرونا اقتصاد دنیا را تحت تاثیر قرار داده، باید توجه داشت که افشار فرودست و همچنین پناهندگان کشور جزو آسیب پذیرترین افراد جامعه‌ی ما محسوب می‌شوند، باید دید دولت در برابر آنها چه عملکردی را پیش خواهد گرفت.
نویسنده: نسترن فرخه
